Пропустить до основного содержимого

Языковой обучающий портал "Марий йылмым тунемына"

Домашняя
  
Языковой обучающий портал "Марий йылмым тунемына" > Учебный модуль "Марий талешке кече" > Часть 1  

Часть 1

Списки
Учителю
Программные материалы
Методические рекомендации
Контрольные и проверочные работы
Фотоматериалы
Пользователю
Инструкция
Луговой марийский язык
Учебный модуль, посвященный «100-летию издания первой марийской газеты»
Учебный модуль "Мемнан ешыште пайрем"
Учебный модуль «Марий талешке кече»
Учебный модуль, посвящённый Дню знаний
Учебный модуль "Тыныслык урок"
Учебный модуль, посвященный «95-летию РМЭ»
Учебный модуль «Тунялан палыме семмастар»
Учебный модуль "У ий пайрем"
Учебный модуль "Шернур кундем"
Учебный модуль «Шернур кундемын лӱмлӧ енже-влак»
Ким Васин – энциклопедий шинчымашан айдеме
Учебный модуль "Морко кундем"
Учебный модуль «8 Март - Удырамаш пайрем»
Учебный модуль «Уярня»
Учебный модуль «Марий калык - кугезе калык»
Учебный модуль «Марий туня»
Учебный модуль «Медведево кундем»
Учебный модуль «Ключников-Палантай Иван Степанович-икымше марий композитор»
Учебный модуль «Марий калык Кугу сарыште»
Учебный модуль «Школ-интернат - марий интеллигенцийын апшатгудыжо»
Учебный модуль «Кенгеж каныш шуэш»
Учебный модуль «Йочан пиалже-тыныслык»
Учебный модуль «Марий туныктыш институтлан – 85 ий»
Учебный модуль «Валентин Христофорович Колумб – поэт-новатор»
Учебный модуль «Илыш-корно парт кокла гыч тў‰алеш»
Учебный модуль «Аван кече»
Учебный модуль «Марий тиште кече»
Учебный модуль «Марий калык талешке-влак»
Учебный модуль «По памятным местам Якова Павловича Майорова-Шкетана»
Тест по марийскому языку (7 класс)
Николаев Сергей Николаевич
Театр - илыш воштончыш
Ойлончым член шот дене лончылымаш (паша тетрадь)
Викторин. Ший пуян Ший Пампалче йомак почеш (Своя игра модыш семын)
Учебный модуль «Сад-пакчаште»
Учебный модуль «Шочмо кечет дене, шергакан Марий Элем!»
Учебный модуль «Теле» 5 класс
Учебный модуль «Кугу сар тулышто»
Учебный модуль «Самырык талешке-влак»
Учебный модуль «Спорт дене келшена - таза лийына!»
Учебный модуль «Шочмо-кушмо ялем»
Учебный модуль «Школ илыш»
Учебный модуль «Мыйын йолташем»
Учебный модуль «Шошо - сылне пагыт»
Учебный модуль «Измаил Варсанофьевич Ефимов – тале сӱретче»
Учебный модуль «У ий дене!»
Учебный модуль «Чодыраште»
Учебный модуль «День национального героя»
Учебный модуль «Мотор шыже, толметым шижам…»
Учебный модуль «Икымше гана чодыраште»
Горномарийский язык
Учебный модуль, посвященный творчеству П.Першута
Учебный модуль «А.В.Григорьев-первый марийский художник»
Учебный модуль «МАРЫ ЛИТЕРАТУРЫН КЛАССИКШӸ Н.В.ИГНАТЬЕВ»
Учебный модуль «В.Сузы - горномарийский писатель»
Учебный модуль «2017 шы и - экологи и»
Учебный модуль «Шабдар Осып «Цымыр ви доно»
Учебный модуль «Кырык сирем – шачмы вӓрем»
Учебный модуль «Мырызы шӱмӓн поэт Иван Иванович Светлов»
Справочные материалы
Ссылки на полезные ресурсы
Словари
Проекты
Положения конкурсов
Горномарийская экспедиция РАН

 

Часть 1.

 

ЧТЕНИЕ (Лудмаш) 

 

 

Прочитайте текст (Текстым лудын лекса):

Марий талешке кече

Латкудымшо курымышто Малмыж кундемыште марий патыр Болтуш (Полтыш) илен. Полтыш моткоч пагалыме, лÿддымö лужавуй лийын. Тудо мландыжым, калыкшым тушман деч арален. Тÿжем вичшÿдö витле кудымшо ийыште вÿдшор тылзын коло кудымшо кечынже  Иван Грозныйын виян войскаж дене вашпижмаште Полтыш колен. Тудым кÿкшö курыкеш  тоеныт. Кызыт тудым Болтуш курык маныт.

Тÿжем индешшÿдö латшымше  ийыште Пошкырт кундемысе Пÿрö олаште марий-влакын икымше съездышт годым тале просветитель Павел Петрович Глезденёв коло кудымшо апрельыште Марий талешкын кечыжым палемдаш ÿжын. Вет лач тиде кечын Полтыш он сарзыже-влак дене калыкын эрыкше верч вуйыштым пыштеныт.

Тылеч вара, шуко ий эртымеке, тÿжем индешшÿдö индешлымше ийыште «Марий ушем» мер толкын Болтуш оным шарныме лÿмеш 26 апрельыште Талешке кечым палемдаш пунчалым луктын.

 

Слова и словосочетания к тексту:

Марий талешке кече – День национального героя

Малмыж кундем – Малмыжский край (Кировская область)

Пошкырт кундем - Республика Башкортостан

Пÿрö ола – город Бирск

«Марий ушем» мер толкын – общественное движение «Союз мари»

Найдите перевод слов в марийско-русском словаре онлайн:

http://dict.komikyv.ru/index.php/index/8.xhtml

Лужавуй –

Он-

Сарзе-

Вашпижмаш-

Пунчал-

Палемдаш -

 

Установите соответствие послеложных сочетаний на марийском и русском языках:

 

Тушман деч

за свободу

Съездышт годым

после этого

Эрыкше верч

от врагов

Тылеч вара

во время съезда

Сарзыже-влак дене

с воинами

 

 Ответьте на вопросы:

1.     Кö тугай Болтуш ?

2.     Тудо кунам да кузе  колен?

3.     Болтушым кушан тоеныт?

4.     Марий талешке кечым кунам пайремлаш тÿналыныт?

5.     Могай еным ме талешке манына?

6.     Марий талешке-влакым кöм паледа?

 

Дополнительный материал  для чтения (Теме почеш ешартыш материал):

http://mariuver.info/news/2005/04/11.htm