Пропустить до основного содержимого

Языковой обучающий портал "Марий йылмым тунемына"

Домашняя
  
Языковой обучающий портал "Марий йылмым тунемына" > Учебный модуль Илыш-корно парт кокла гыч тўалеш > Часть 2  

Часть 2

Списки
Учителю
Программные материалы
Методические рекомендации
Контрольные и проверочные работы
Фотоматериалы
Пользователю
Инструкция
Луговой марийский язык
Учебный модуль, посвященный «100-летию издания первой марийской газеты»
Учебный модуль "Мемнан ешыште пайрем"
Учебный модуль «Марий талешке кече»
Учебный модуль, посвящённый Дню знаний
Учебный модуль "Тыныслык урок"
Учебный модуль, посвященный «95-летию РМЭ»
Учебный модуль «Тунялан палыме семмастар»
Учебный модуль "У ий пайрем"
Учебный модуль "Шернур кундем"
Учебный модуль «Шернур кундемын лӱмлӧ енже-влак»
Ким Васин – энциклопедий шинчымашан айдеме
Учебный модуль "Морко кундем"
Учебный модуль «8 Март - Удырамаш пайрем»
Учебный модуль «Уярня»
Учебный модуль «Марий калык - кугезе калык»
Учебный модуль «Марий туня»
Учебный модуль «Медведево кундем»
Учебный модуль «Ключников-Палантай Иван Степанович-икымше марий композитор»
Учебный модуль «Марий калык Кугу сарыште»
Учебный модуль «Школ-интернат - марий интеллигенцийын апшатгудыжо»
Учебный модуль «Кенгеж каныш шуэш»
Учебный модуль «Йочан пиалже-тыныслык»
Учебный модуль «Марий туныктыш институтлан – 85 ий»
Учебный модуль «Валентин Христофорович Колумб – поэт-новатор»
Учебный модуль «Илыш-корно парт кокла гыч тў‰алеш»
Учебный модуль «Аван кече»
Учебный модуль «Марий тиште кече»
Учебный модуль «Марий калык талешке-влак»
Учебный модуль «По памятным местам Якова Павловича Майорова-Шкетана»
Тест по марийскому языку (7 класс)
Николаев Сергей Николаевич
Театр - илыш воштончыш
Ойлончым член шот дене лончылымаш (паша тетрадь)
Викторин. Ший пуян Ший Пампалче йомак почеш (Своя игра модыш семын)
Учебный модуль «Сад-пакчаште»
Учебный модуль «Шочмо кечет дене, шергакан Марий Элем!»
Учебный модуль «Теле» 5 класс
Учебный модуль «Кугу сар тулышто»
Учебный модуль «Самырык талешке-влак»
Учебный модуль «Спорт дене келшена - таза лийына!»
Учебный модуль «Шочмо-кушмо ялем»
Учебный модуль «Школ илыш»
Учебный модуль «Мыйын йолташем»
Учебный модуль «Шошо - сылне пагыт»
Учебный модуль «Измаил Варсанофьевич Ефимов – тале сӱретче»
Учебный модуль «У ий дене!»
Учебный модуль «Чодыраште»
Учебный модуль «День национального героя»
Учебный модуль «Мотор шыже, толметым шижам…»
Учебный модуль «Икымше гана чодыраште»
Горномарийский язык
Учебный модуль, посвященный творчеству П.Першута
Учебный модуль «А.В.Григорьев-первый марийский художник»
Учебный модуль «МАРЫ ЛИТЕРАТУРЫН КЛАССИКШӸ Н.В.ИГНАТЬЕВ»
Учебный модуль «В.Сузы - горномарийский писатель»
Учебный модуль «2017 шы и - экологи и»
Учебный модуль «Шабдар Осып «Цымыр ви доно»
Учебный модуль «Кырык сирем – шачмы вӓрем»
Учебный модуль «Мырызы шӱмӓн поэт Иван Иванович Светлов»
Справочные материалы
Ссылки на полезные ресурсы
Словари
Проекты
Положения конкурсов
Горномарийская экспедиция РАН

Часть 2 (Говорение)

Ситуацийлан келшыше калыкмутым кычал му.

а) Мишук шке шӱрым кочкаш шолта. Каструльыш вӱдым темыш да тулыш шындыш. Вара шона, вӱдыш мом пышташ? Мом ондак пышташ, а мом варарак? Ок пале улмаш. Мом ышташ? Кузе лияш? Шоныш-шоныш, вуйым удыркалыш-удыркалыш, вара полко гыч рецепт книгам нале. Туштыжо иктаж коло наре шӱр рецепт уло! Мишук рецепт-влакым лудо, иктым ойырен нале да книга почеш шӱрым шолтыш.

б) Марина таче школыш эрденак кайыш: урок деч ончыч рефератым туныктышылан ончыкташ кӱлеш. Таче Маринан 6 урок да факультатив уло. Факультатив деч вара тудо библиотекыш каяш шона: тушто историйлан ямдылалташ тӱ‰алеш. Марина тыге ойла: «Сайын тунемаш шонет гын, шуко тыршаш кӱлеш». Садлан Маринан яра жапше йӧршын уке: эре иктаж-мом кычалеш, лудеш, шонкала.

в) Ольош ден Мику 5 классыште тунемыт. Коктын задачым пеш решатлат. Тыгат тӧчат, тугат тӧчат – нимо ок лек! Ольошын 7 классыште тунемше Йыван изаже тольо да йодо: «Мом ыштеда?» Рвезе-влак вашештат: «Задачым решатлена, но нимо ок лек». Йыван задачым сайын лудын лекте да каласыш: «Тиде задачыже неле огыл. Урокышто туныктышым колышташ кӱлеш ыле».

 

Ик калыкмутлан келшыше ситуацийым шке чо‰ыза.

Мутерлан энертен, текстым умылен лудса. Могай ой дене келшеда, каласыда.

 

почеш кодшо – отстающий

алмашташ ямдылалтына – готовимся заменить

вашталташ (2) – изменить

ӱшанле э‰ертыш – надежная опороа

илышыш шы‰дараш (2) – воплотить в жизнь

шинчымашлан э‰ертыш – опора знаниям

кызытсе жаплан келшыше – современный

келге шинчымаш – глубокие знания

тунем кертам – смогу учиться

рашыжак ом пале – точно не знаю

шонен пыштышым - задумал

 

 

Мый тений индешымше классым тунем пытарышым. Эн ондак шонышым: «Куш тунемаш каяш?» Изам гай техникумышко каяш але 10-шо классыш толаш? Ке‰ежым экзамен деч вара школ директор мемнам погыш да тыге каласыш:

 - Йоча-влак, тендан ончылно кызыт кугу корно. Кӧ лияш шонеда? Шонымашдам илышыш шы‰дараш манын, ямде улыда мо? Кызытсе жаплан келшыше профессийым налаш манын, келге шинчымаш кӱлеш. Мемнан школышто шинчымашлан э‰ертышым факультатив, вузлан ямдылалтмаш пуат. Но эн чотшо шке тунемаш тыршышаш улыда.

Мыят келшем, шке тунемаш тыршаш кӱлеш. Але рашыжак ом пале, кӧ лияш, садлан 10-шо да 11-ше классыште тунемаш шонен пыштышым. Школышто келге шинчымашым налам гын, кызытсе жаплан келшыше профессийлан тунем кертам.

Ынде мый кажне кечын шочмо школышкем коштам. Мыйын семын пеле утла класс ыштен, садлан кызытат пырля улына, класс вуйлатышынат вашталтын огыл.