 |
Часть 1.
ЧТЕНИЕ (Лудмаш) |
Прочитайте текст (Текстым лудын лекса):
Кажне ийын икымше сентябрьыште шуко миллион йоча ден самырык ӯдыр-рвезе, кeҥежым сайын канымек, парт коклаш шинчеш. Тиде кече – Шинчымаш кече пайрем. Тиде ик эн волгыдо, пиалан пайрем. Тиде пайремым ме официально 1980 ий палемдаш тӯҥалме.
Тунеммаш – кугу пиал: кажне кечын шуко ум пален налат, пӧртӯсым, илышым, нунын законыштым келгын умылаш тӯҥалат. Кажне еҥлан тунемаш права пуалтын, тидлан чыла йӧн кызыт уло. Шуко у школым чоҥат, уста туныктышо-влакым ямдылен шогат. Школышто тӯрлӧ у оборудованийым ужаш лиеш. Уроклаште у техникым, компьютерым кучылтыт. Тудын дене пашам пайдалын ыштен мошташ манын, англичан йылмым сайын тунемман. Тунемаш шонышо тидым чыла умыла.
Йоча-влак, тыршен тунемза! Вет илыш-корно парт кокла гыч тӯҥалеш.
Слова и словосочетания к тексту:
Кажне ийын – каждый год
Парт коклаш шинчаш – садиться за парту
Шинчымаш кече – День знаний
Палемдаш тӯҥалаш – начать отмечать
Тунеммаш – учение, учёба
У – новое
Келгын умылаш – глубоко понимать
Йӧн – условие
Чоҥаш – строить
Ямдылаш – готовить
Кучылташ – использовать
Пайдалын – с пользой
Тыршен – прилежно, усердно, старательно
Илыш-корно – жизненный путь
Ответьте на вопросы:
1. Кунам шуко йоча ден самырык ӯдыр-рвезе парт коклаш шинчеш?
2. Икымше сентябрь могай пайрем?
3. Шинчымаш кече пайремым кунам официально пайремлаш тҥалме?
4. Молан школыш кажне кечын кошташ кӯлеш?
5. Кызытсе жапыште тунемаш элыштына могай йӧным ыштат?
6. Молан англичан йылмым сайын палаш кӯлеш?
7. «Илыш-корно парт кокла гыч тӯҥалеш» манмым кузе умледа?
Выразительно прочитайте стихотворение:
Сылне кече
1 сентябрь – могай сылне кече!
Куанен, йоча-влак школышко вашкат.
Эн мотор пеледыш гыч ямдылыме аршашым
Йӧратыме туныктышын кидыш кучыктат. (Александра Морозова, Куженер, Нурсола)
Калыкмут-влакым лудын лекса, нуно молан туныктат, умылтарыза. Могай руш калыкмутым паледа?
1. Могай ушет, тугаяк йылмет.
2. Окса дене ушым от нал.
3. Паша деч посна уш пеҥгыдын ок шич.
4. Ик уш сай, кокытшо сайрак.
5. Вургемым ончен вашлийыт, ушыж семын ужатат. |