3 лаштык.
Колыштын ынгылымаш.
1.Посмотрите отрывок из кинофильма С.Николаева «Салика».https://youtu.be/uqVZ5Bqu724
2. Ответьте на вопросы:
*Каков принцип работы водяной мельницы?
*Чем отличается принцип работы ветряной мельницы?
Для правильного ответа используйте дополнительный материал.
Вӓкш.
Мӓ донына вӹд дон мардеж вим кычылташ кок йиш вӓкш ылын.Тӹштӹ пӹрцӹм янгыштенӹт, мижӹм лӱлӹнӹт, просым ирӹктенӹт. Пӹтӓрижӹ вӹд вӓкш сола йӹдеок ылын, варажы тӹдӹм иктӹ-кокты рӓдӹ колхозеш коденӹт. Йынгыштат шукы вӹд вӓкш ылын.
Рекӓ уке гӹньӹ, пӱӓм йори пӱэнӹт. Вӓкш пӱӓ туре кок сирӹм кужы тум мӓнгӹвлӓ доно, лоэш сӓвӹвлӓ доно кок монгыр гӹцӓт кычыктымы, ӓрӹмӹ. Ти кок ло пындашеш, вӹд ӹнжӹ мышкын ке манын, тенгеок пренявлӓ доно кычыктымы. Пренявлӓм рокыш шин пырымы, весӹвлӓм тореш пиштӹмӹ. Имнин арававлӓэш рокым шыпштенӹт, пӱӓ анзыкы йӧренӹт.. Пӱӓ гӹц ӓнгӹр вӹд вал мычкы вӓкшкуды монгырыш йоген. Вӓкш аравашты лотоквлӓ ганьым вӹд кашталаш ӹштӹмы. Тӹшӓк вӹд погынен дӓ аравам сӓртен. Арава сӓрнӹмӓшеш лашашым янгыштымы кӱ сӓрнен, дӓ лашаш ларыш йоген.
Мардеж вӓкш янгышташ, мижӹм лӱлаш мардежӹн вим кычылтын. Тиштӹжӹ ӹнде шӹдӹрвлӓ кӱвлӓм сӓртенӹт. Мардеж вӓкшӹн нӹл кого пылевлӓэш тӹкнӓ, нӹнӹм пӧрдеш, шӹдӹрвлӓм ӱлӹкӹлӓ сӓртӓ. Техень вӓкшӹм Козьмодемьянск халан этногрфический музейӹштӹ ужаш лиэш.
Вӓкшкуды кок пачашан ылын. Кӱшнӹ пӹрцӹ мешӓквлӓ ылыныт. Пӹрцӹм опталаш седӹрӓшты кӱвлӓ туре ыраж ылын. Ти ыраж туре ханга гӹц кырышым ӹштӹмӹ. Тӹдӹм потолыкеш кычыктымы. Ик монгыреш цӹнгӹрӹм(кӹртни маклакам) сӓкӹмӹ. Тӹдӹ сӓрнӹш кӱ вӹлӓн тӹкнӓ дӓ тьоргым юкым лыктеш. Тенге кырышышты пӹрцӹ ылмым пӓлӹмӹлӓ. Кырыш ӱлнӹ ыраж улы, тӹдӹ мычкы пӹрцӹ кок кӱ лош йоген кеӓ дӓ янгышталтеш.