III. Говорение.
По данному сценарию разыграйте праздник ™ярня в классе.
Праздник ™ярня»
(пайремым эртараш сценарий «Полыш кид» книга негызеш чо‰ымо)
В¢дышº. Поро кече, пайремыш толшо уна-влак. Мый тендам ™ярня пайрем кече дене саламлем, тыгаяк мотор, поро кумылан, весела, таза, кужу ¢мыран лийза. Мемнан деке адакат ™ярня – весела арня толын. Ожно кузерак ™ярням эртарымым ончаш темлем.
™ярнян икымше кечыже. Эр. Ялысе пºрт. Пºртыштº оза ден озавате улыт. Озавате вургемым чия, ™ярня курыкыш каяш ямдылалтеш.
Озавате. Ой, шукат малышым мо? Иктаж-кº мый дечем ончыч курыкыш миенат шуын дыр. Таче ™ярня кече, эрдене эрак мунчалтет гын, идалык мучко таза кап-кылан лият. Миенак толман, тазалык – эн шерге поянлык, сурт коклаште тудо лийманак. Айда куржам веле. Вара уна-влак толыт, нуным вашлийман.
Оза (ко‰гамбалне кия). Пелашем, кушко тыге эрдене эрак вашкет? Пурам темалте-я.
Озавате пурам темен пуа, кидыштыже – к¢нчылавондо. Оза пурам й¢еш.
Оза. К¢нчылавондо дене мом ыштет? Таче пайрем, мелнам к¢эштман. Те‰гечак пум пуртен ямдыленам, а тый ала-куш кайынет. Теве мелна руашетат к¢зен.
Озавате. Пелашем, курыкыш вашкем (К¢нчылавондым пеленже налеш).
Озавате курыкыш каен. Озаже окнаш онча.
Оза. Ой, ой, куржо вет. Шо‰го манн, латшым ияш гай кертеш. Мо, тидыже кº куржеш? Сидыр вате лап возын куржеш. Курыкыш огыл, мемнан деке толеш ала-мо.
Сидыр вате пºртыш пура.
Сидыр вате. Поро эр, тулар, пайрем дене. Ужамат, эрденак пайрем чесым ямдыледа. Унам вучеда мо?
Оза. Вучена. ™дыр ден ве‰е, тулар ден тулаче толшаш улыт. Тыят унам вучет?
Сидыр вате. Тиде керемет пырыс дене вучет.
Оза. Мо лийын, Сидыр вате шешке?
Сидыр вате. Пырыс мелнаш ш¢рышаш ¢йым йыклык кочкын пытарен.
Оза. Йºра ит ойгыро, вучымеш пуэм. Тений ушкална Юмо полшымо дене шºран лийын. Пошкудо пошкудылан полшыман. На теве, кучо.
Сидыр вате. Пеш кугу тау, Йыван изай. Пайрем чесда лы‰ лийже. Кугу Юмо перкем пуыжо. Мемнан декат унала мийыза.
Пºртыш озавате пура.
Озавате. Сидыр вате толынат, ужат. ™ярня пайрем дене.
Сидыр вате. Тыйымат пайрем дене саламлем. Йºра, куржам. Мыйынат мелна руашем к¢зен. Курыкышкат миен толнем. Тый мишыч мо, тулаче?
Озавате. Эрденак куржым. Тений кинде сай кушшо манын, пырчымат шуышым. Мыйын почешем Васли вате киндым сакален куржын тольо. «™ярня йор-йор, кинде кужу лийже, шуршым поктен луктам», - манын кычкырен, коктын кум гана курык гыч волышна.
Сидыр вате. Йºра, мыят миен толам. Мемнан декат миен савырныза.
Сидыр вате кая.
Оза. Сайынак мунчалтышыч ала-мо. Чылт лум мºчºрла веле коят. Ой, шылыжем пеш коршта.
Озавате. Курыкыш миен тол. Вигак таза лият. А мый мелнам к¢эшташ т¢‰алам. Кечываллан уна-влак толыт, пошкудо-влакат пураш лийыныт.
Оза. Ну йºра, уремыш лектын ончем. Игечым ончалам.
Озавате. Игече пеш сай, й¢штº огыл, лумат ок лум, чылт пайремлан келшыше игече.
Оза. Пеш йºра. Вет ™ярня могай – ке‰ежат тугай лиеш. Сай игече гын, шурныжат, пакчасаскажат сайын кушкыт.
Оза уремыш лектеш.
Озавате. Ой, пелашемже пеш молодец. Ко‰гашат олтен, руашвочкымат волтен шынден. Мелнамжат пеш оварен. Теве мелнам к¢эштам, сайын гына ¢я‰ден шындем, тек унам-влак тамлен кочкыт (шке семынже муралта):
Таче тыште ™ярня –
Шошо пушан сай арня.
Оза лийын мелна ос,
Тамлен ончаш тол-ян, тос.
Оза пºртыш пура.
Оза. Игечет, чынак, пеш мотор. Курыкышко мийышым. Тушто изижат-кугужат погыненыт, пеш мунчалтат.Ийволет, издерет, терет – чыла уло.
Гармонь й¢к шокта, муро й¢к шокта.
Озавате. Уна-шамычем толын шуыч. Ончал, чылан толыныт. Айда вашлийына.
Пºртыш пурат.
Озавате. Кузерак толын шуда? Ой, ¢дырем, ве‰ым, тулар дене тулачем, эртыза. ™стелтºрыш шичса, уна лийза. Пайрем ¢стелемат ямде, мелнамат але шокшо, пурамат шо‰ешталт шога.
Оза. Чыла ¢стембалне. Верланыза, шичса, уна лийза. Сортамат ч¢кташ лиеш. Юмым пелешташ к¢леш.
Озавате. Пешак куаненам. Ну, ынде й¢за-кочса, родем-шамыч, ¢ярня пайремнам пайремлена веле (шкеже мура):
Ш¢шпык гае туларна толын,
Ой, молан огыл ш¢шкалташ.
Куку гае тулачына толын,
Ой, молан огыл муралташ.
™дыр-ве‰ымат вучен шуктышна,
Капакаш лектын вашлийна.
™стетºрыш шындышна да
Изин-кугун вел койна.
Уна-влак. Порын вашлиймыланда пеш кугу тау. Пайрем ¢стелда эреак пайрем чес дене темше лийже. Киндыдат, вольыкдат лийышт. Таза, кужу ¢мыран лийза. Меят яра кид дене толын огынал. Мемнан сийнамат пурлын ончыза (мелнам, ¢ячам, когыльым ¢стембаке луктыт).
Оза ден озавате. Костенечланда тау.
Чыланат мурат.
Сылне пайрем ™ярня
Шуйна ынде ик арня.
Кушташ-мураш ик арня
Толын ынде ™ярня.
Ой, ™ярня,™Уярня,
Уэш пºртыл, сай арня.
Ужатена ойгырен,
Келгын гына ш¢лалтен.
Озавате. Айста Сидыр вате деке унала каена, пеш ¢жын. Вара ™ярня курыкыш каена да чыланат пырля мунчалтена.
Чыланат каят. Вара мурат, куштат, курыкышто мунчалтат.
В¢дышº. Теве тыгеракын ялысе калык ™ярням пайремла. Рушарнян ™ярня дене чеверласеныт. Тыге пайрем мучашлалтын.